Stefan Czarniecki (1599-1665)

Urodzony: 1599 r.
Zmarł: 16 lutego 1665 r.
Żył: 66 lat
Kariera: 1665 - hetman polny koronny



Hetman polny koronny, jeden z najwybitniejszych dowódców Rzeczypospolitej szlacheckiej. Talent wojskowy ukształtował w oddziałach lisowczyków, a chrzest bojowy przeszedł w roku 1621 w bitwie z Turkami i Tatarami pod Chocimiem. Walczył z najazdami tatarskimi i buntującymi się Kozakami, a w latach 1626-29 potykał się ze Szwedami na Pomorzu.

Rzemiosło wojenne doskonalił w szeregach armii cesarskiej na frontach wojny trzydziestoletniej. Po powrocie do kraju wyruszył w 1633 roku na odsiecz Smoleńska: po zdobyciu obozu wroga dokonał niszczycielskiego wypadu w głąb Rosji.

Tłumił powstania Pawluka i Huni na Ukrainie, popisując się w 1637 roku niezwykłym wyczynem rozerwania taboru kozackiego. Niepospolity talent potwierdził siedem lat później, zwyciężając pod Ochmatowem Tatarów.

Po wybuchu powstania Chmielnickiego już w pierwszej bitwie pod Żółtymi Wodami dostał się do niewoli. Szybko wypuszczony, w 1653 roku wziął odwet na prześladowcach, krwawo pacyfikując Bracławszczyznę. W uznaniu zasług w 1655 roku otrzymał godność kasztelana kijowskiego.

Pełnię możliwości wykazał podczas "potopu szwedzkiego". Najpierw przez trzy tygodnie bronił Krakowa, a gdy zawiodły nadzieje na odsiecz, poddał miasto na honorowych warunkach i wraz z wojskiem odszedł na południe. Mianowany regimentarzem, rozpoczął "wojnę szarpaną". Niepokoił wroga ciągłymi podjazdami i utarczkami; w 1656 roku obległ Szwedów w widłach Wisły i Sanu, a następnie pobił pod Warką. Rok później umiejętnym manewrem wyprowadził króla Jana Kazimierza z oblężonego Gdańska.

W walce z najazdem Rakoczego pokonał wojska siedmiogrodzkie, lecz mimo zasług nie otrzymał upragnionej buławy hetmańskiej.
Kolejną kampanię ze Szwedami w latach 1658-59 dywizja Czarnieckiego stoczyła na Pomorzu Zachodnim i w Danii, zdobywając m.in. twierdze Alsen i Koldyngę.
Po powrocie do kraju w 1660 roku ruszył na wschód i odniósł wspaniałe zwycięstwo nad Rosjanami pod Połonką, a następnie wraz z królem zorganizował nieudaną wyprawę na Zadnieprze.

Ostatnią kampanią sędziwego dowódcy były walki z Kozakami w latach 1664-65. Ranny i schorowany, otrzymał we Lwowie wiadomość o nadaniu buławy hetmańskiej. Nie zdążył jej odebrać - zmarł wycieńczony trudami wojennymi. Jeszcze za życia otoczony legendą, 46 lat poświęcił służbie królowi i Rzeczypospolitej.